Kỹ thuật ngón tay trong nguyên tắc dạy Piano của Chopin

Kỹ thuật ngón tay trong nguyên tắc dạy Piano của Nhạc sĩ Chopin là một trong những nguyên tắc rất quan trọng của phương pháp sư phạm bộ môn piano.

Nguyên tắc chơi Piano theo Chopin

Kỹ thuật ngón tay trong nguyên tắc dạy Piano của Nhạc sĩ Frederic Chopin (1910-1949) là một trong những nguyên tắc rất quan trọng của phương pháp sư phạm bộ môn piano nhằm đạt được cách nhấn phím (touch) của Chopin. Đó chính là cốt lõi trong phương pháp Chopin dạy chơi Piano về kỹ thuật và ngón tay. Với cách giảng dạy của mình, Chopin luôn đặt kỹ thuật đi đôi với biểu hiện.

Chopin luôn tâm niệm rằng: “Sự khéo léo về kỹ thuật không phải là mục đích của chính nó, mà chỉ đơn thuần là một phương tiện giải phóng bàn tay để thể hiện âm nhạc”. Chính vì lẽ đó, trước lúc bắt đầu mỗi buổi dạy của mình, Chopin thường đưa ra các bài tập phát triển độ dẻo của bàn tay. Mikuli viết: “Chopin rất quan tâm tới việc làm sao đôi tay của học trò không bị cứng, gò bó, chuyển động giật cục. Một trong các kỹ thuật cần thiết đầu tiên là bàn tay phải mềm dẻo, và các ngón tay phải chuyển động độc lập trong khi chơi”.

Phương pháp dạy chơi piano của Chopin

Chopin không ngừng nhắc đi nhắc lại với các học trò của mình rằng các bài tập như vậy không được phép biến thành cơ học, mà cần phải dựa trên trí thông minh cùng với nghị lực của mỗi trò, chính vì thế việc tập đi tập lại tới 20 – 40 lần (mà nhiều trường phái sư phạm dạy Piano đến giờ vẫn ưa chuộng)sẽ chẳng mang lại điều gì tốt đẹp, chưa nói đến cách tập của Kalkbrenner thường cho học trò học bằng cách: vừa đọc báo vừa chơi game. Chopin chưa bao giờ tin vào việc tập các bài tập Piano một cách cơ học và thiếu đi tư duy cùng với sự suy nghĩ trong cái đầu mỗi học trò của mình.

Khi ông thực hiện các bài dạy giúp học trò của mình mềm tay, ông đã yêu cầu họ tập trung toàn bộ đầu óc, suy nghĩ cao độ nhất. Chopin đã từng viết rằng: “Đối với những người học nghệ thuật nhấn phím, tôi có vài lời khuyên mà kinh nghiệm của tôi, đã chứng minh là thực sự có giá trị. Nhiều phương pháp vô ích đã được người ta đem áp dụng để dạy chơi Piano, các phương pháp không dựa trên sự hiểu biết về nhạc cụ. Các phương pháp này cũng tương tự như việc dạy một người nào đó đi bộ bằng hai tay. Kết quả là học trò quên đi việc phải đi bộ như thế nào cho đúng cách, đồng thời cũng học được rất ít cách đi bằng hai tay”.

Những người học trò sẽ không thể chơi nhạc với ý nghĩa đích thực của chơi nhạc, và khi họ cố gắng để hoàn thành những bài tập, những bản nhạc Piano khó mà không cảm nhận được những điều tinh tế trong tác phẩm, không cảm nhận được những nét đẹp của tác phẩm thì điều đó chẳng liên quan gì tới các tác phẩm của các bậc thầy vĩ đại. Những khó khăn này là lý thuyết, một loại làm xiếc mới. Chopin chưa bao giờ quan tâm tới các lý thuyết khéo léo cho dù chúng có thể rất có giá trị, và ông luôn đi thẳng vào gốc rễ của mọi vấn đề.

Không như những nhà sư phạm dạy Piano đương thời với mình – những người chỉ biết dùng các bài tập nặng nề và gò bó để làm sao đạt được sự bình đẳng giữa các ngón tay với nhau, thì với Chopin, ông luôn cho rằng cho rằng mỗi ngón tay được sinh ra luôn có đặc điểm riêng, vậy thì hãy để nó tự nhiên. Chopin luôn luôn đề cao sự bất bình đẳng tự nhiên của các ngón tay và xem đó như là một nguồn để tạo nên sự đa dạng trong âm sắc. Với cách này, Chopin đã giúp các học trò của mình có thể phát triển các âm sắc phong phú trong mỗi tiếng đàn, cùng với đó là loại bỏ lao động tẻ nhạt trong cuộc chiến chống lại tướng mạo tự nhiên của chính con người chúng ta.

Chopin viết: “Trong một thời gian dài, chúng ta hành động chống lại tự nhiên bằng cách luyện các ngón tay của chúng ta sao cho chúng mạnh mẽ như nhau. Vì mỗi ngón tay được hình thành một cách khác nhau, tốt hơn là không nên làm hỏng sự quyến rũ đặc biệt về độ nhấn của từng ngón, mà ngược lại cần phát triển nó. Sức mạnh của mỗi ngón tay được xác định bởi hình dạng của nó: ngón tay cái to nhất, ngắn nhất và tự do nhất là ngón khỏe nhất; ngón út thì hoàn toàn ngược lại. Ngón giữa làm trụ. Ngón nhẫn là ngón yếu nhất, bị dính vào ngón giữa, và có chung một dây chằng với ngón giữa. Người ta từng cố tập để tách ngón này ra khỏi ngón giữa nhưng không thể, và rất may là cũng không cần thiết phải làm như thế”.

Âm thanh cũng khác nhau như những ngón tay vậy… Những kỹ thuật đó được thể hiện trong các sáng tác của ông. Một trong số các tác phẩm Piano đó là các bài étude của Chopin rất khó chơi nhưng lại có khả năng rèn luyện tốt thỉnh âm, tiêu biểu là Etude in C# minor Op.10 No.4, một bản étude được coi là chuẩn mực về sáng tác étude,ngày nay chúng thường xuyên là bài thi bắt buộc trong cuộc thi âm nhạc Chopin…

— Biên tập và tổng hợp —